Boa’s mogen op hun dienstvoertuig een stoptransparant bevestigd hebben en gebruiken om in voorkomende gevallen een stopteken te kunnen geven aan bestuurders van voertuigen. Het geven van dit stopteken (feitelijk het doen van een vordering tot stilhouden) moet aan een aantal voorwaarden voldoen, die we hierna nader bekijken.
De BOA als toezichthouder
Als een BOA als (bevoegde) toezichthouder vanuit een voertuig door middel van een stoptransparant een stopteken geeft aan de bestuurder van een ander voertuig, bijvoorbeeld om controle van een ontheffing mogelijk te maken, is dat feitelijk een vordering tot stilhouden, als bedoeld in artikel 5:19 Algemene wet bestuursrecht (AWB).
Ingevolge artikel 5:20 AWB is de bestuurder verplicht om aan deze vordering mee te werken.
Het stopteken zoals hiervoor omschreven mag uitsluitend worden gegeven in de gevallen en met de doeleinden zoals omschreven in artikel 5:19 lid 1 t/m 4 Awb.
Wanneer het stopteken is gegeven om (bijvoorbeeld) te controleren of de bestuurder van een motorrijtuig in het bezit is van een ingevolge de Wegenverkeerswet 1994 vereiste ontheffing en de bestuurder voldoet niet aan de vordering, dan overtreedt hij in dit geval het specifieke voorschrift van artikel 160, lid 1, juncto artikel 177, lid 2, van de Wegenverkeerswet 1994.
Kan in dit voorbeeld worden aangetoond dat de bestuurder opzettelijk (doelbewust) het stopteken negeerde, dan is wellicht tevens sprake van overtreding van artikel 184 Wetboek van Strafrecht (misdrijf). In dit laatste geval is het raadzaam – zo volgt uit recente jurisprudentie van de Hoge Raad – om in het op te maken proces-verbaal aan te geven dat het stopteken werd gegeven op grond van het bepaalde in artikel 5:19 lid 3 en 4, AWB.
De BOA is ingevolge de Regeling stilhoudingsvordering toezichthouders verplicht in zo’n geval bij gebruik van een dienstauto een stoptransparant te gebruiken, waarop de aanduiding STOP in rode letters wordt verlicht. Daarbij mag de dienst worden vermeld waarbij de BOA werkzaam is, bijvoorbeeld STOP BOA, STOP TOEZICHT of STOP HANDHAVING.
Een niet-politieambtenaar mag de term ‘politie’ niet gebruiken, dus ook in de stoptransparant van een BOA mag de naam ‘politie’ niet voorkomen. Voor het gebruik van een stoptransparant is wettelijk gezien verder geen vergunning of toestemming nodig.
Artikel 83 RVV 1990 regelt het gebruik van een stoptransparant door de politie of door weginspecteurs van Rijkswaterstaat. Bij Rijkswaterstaat zijn op dit moment (19-08-2023) zo’n 300 weginspecteurs werkzaam, waarvan er 100 zijn aangesteld als BOA in domein 6. Deze BOA-weginspecteurs zijn bevoegd de stoptransparant op hun dienstvoertuig te gebruiken. Op andere BOA’s is dit artikel niet van toepassing.
Voor zover de vordering tot stilhouden, die door een daartoe bevoegde BOA-toezichthouder wordt gedaan, verband houdt met een gedraging in strijd met een verkeersvoorschrift, zoals bedoeld in artikel 2, lid 1, van de Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (WAHV), is het niet voldoen aan de vordering als overtreding strafbaar gesteld in artikel 34 WAHV. Dit feit is in het Feitenboekje 2023 opgenomen onder feitcode E320a (niet voldoen aan vordering van toezichthouder) en wordt afgedaan via een politiestrafbeschikking. De boete bedraagt op dit moment € 420.
Overtreding van het eerder genoemde artikel 160, lid 1 WVW 1994 door als bestuurder van een motorrijtuig dat motorrijtuig niet op eerste vordering stil te houden wordt afgedaan via een OM-strafbeschikking, feitcode K 149. Het tarief wordt door de officier van justitie bepaald.
Voor gebruikmaking van de stoptransparant in het kader van toezicht moet de BOA voor de wetgeving, die hij controleert, zijn aangewezen als toezichthouder en bevoegd zijn om daarbij de in artikel 5:19 lid 4 AWB genoemde stilhoudingsvordering te doen, om de uitoefening van de bevoegdheden die aan de BOA op grond van artikel 5:19, leden 1, 2 en/of 3 zijn toegekend, mogelijk te maken. Deze vordering moet dus betrekking hebben op het doen stilhouden van een vervoermiddel voor onderzoek van dat vervoermiddel en/of de lading die dat vervoermiddel vervoert en/of de bescheiden (documenten) met betrekking waartoe hij een toezichthoudende taak heeft. In andere gevallen is een stopteken (vordering tot stilhouden ter uitoefening van toezichtbevoegdheden) op grond van artikel 5:19 lid 4 Awb niet toegestaan (Gerechtshof Leeuwarden 10-11-2008 ECLI:NL:GHLEE:2008:BG4214).
De BOA als opsporingsambtenaar
Een BOA mag als (bevoegde) opsporingsambtenaar ter staandehouding of aanhouding aan een verdachte, die een voertuig bestuurt, een stopteken geven. Hij kan dit bijvoorbeeld vanuit zijn dienstvoertuig doen door middel van een stoptransparant. Een verdachte van een strafbaar feit is echter niet verplicht aan het stopteken van een opsporingsambtenaar gevolg te geven, omdat hij niet verplicht is om aan zijn staandehouding of aanhouding mee te werken. Hij is in dit geval dus niet strafbaar voor het negeren van het stopbevel via de stoptransparant (Hoge Raad 12 november 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE9028).
De verdachte mag vervolgens wel worden gedwongen om te stoppen, zodat hij kan worden staande gehouden of aangehouden. Neem daarbij echter het volgende in acht!
Niet voldoen aan een stopbevel
Als een bestuurder van een voertuig niet voldoet aan een stopbevel, dat in het kader van toezicht of opsporing via de stoptransparant is gegeven, wordt aanbevolen om direct de politie in te schakelen, dan wel te volstaan met het noteren van het kenteken van het betreffende voertuig. De BOA is niet bevoegd en het dienstvoertuig van de BOA is niet geschikt om voertuigen te achtervolgen en zo nodig klem te rijden.
Rijopleiding
De procedures voor het veilig, verantwoord en volgens de regels gebruiken van een stoptransparant, maken standaard onderdeel uit van de politierijopleiding. Daarom is ook voor BOA’s aan te bevelen om een rijopleiding te volgen, waarin alle aspecten van het rijden met en het gebruiken van een stoptransparant aan de orde komen. U vindt zo’n rijopleiding bijvoorbeeld via deze link: Rijden met een stoptransparant.
Heeft u vragen over de rijopleidingen voor BOA's neem dan contact op met onze opleidingsadviseur Handhaving Arjen Schellingerhout via 0346-217421 of aschellingerhout@nivoo.nl.